Πλύση εγκεφάλου εικονική πραγματικότητα και τα καλύτερα πειραματόζωα οι άνθρωποι…Εργαλείο χειραγώγησης τα γνωστά ΠΑΝ..MEDIA

Έκ των πραγμάτων τα ζώα δεν έχουν λογικη, δεν έχουν νόηση δυστυχώς όμως στο ίδιο επίπεδο πέφτουμε και εμείς που θέλουμε να λεγόμαστε άνθρωποι...

Αφήστε με να ελέγχω τα Μ.Μ.Ε. και θα μετατρέψω οποιοδήποτε έθνος σε ένα κοπάδι γουρούνια

-Γιόζεφ Γκαιμπελς(υπουργός προπαγάνδας των ναζί)

ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ

1ο Πείραμα

Το πείραμα συμμόρφωσης με το κοινό και τους χειροκροτητές

Σε ένα από τα επεισόδια της εκπομπής Brain Games του National Geographic, ο παρουσιαστής Jason Silva έδωσε μία ομιλία σε ένα από τα πανεπιστήμια της περιοχής. Στο πρώτο και πολύ σύντομο σκέλος της ομιλίας άρχισε να μιλάει για τα επιτεύγματα της τεχνολογίας, μιλώντας λογικά και ξεκάθαρα, αμέσως μετά όμως, στο δεύτερο σκέλος της ομιλίας η οποία κράτησε αρκετά περισσότερο, άρχισε να μιλάει με μπερδεμένες πληροφορίες χωρίς καμία λογική.

Στη ακροατήριο υπήρχαν δύο βαλτά άτομα, τα οποία τοποθετήθηκαν εκεί ώστε να αρχίσουν να χειροκροτούν αμέσως μετά το τέλος της ομιλίας, οι οποίοι επίσης σηκώθηκαν όρθιοι (πρώτα ο ένας και μετά ο άλλος) για να συνεχίσουν το χειροκρότημα.

Το αποτέλεσμα ήταν όλο το κοινό να αρχίσει να χειροκροτεί, το οποίο επίσης σηκώθηκε για να χειροκροτήσει όρθιο, ακολουθώντας τον υποσυνείδητο κοινωνικό κανόνα συμμόρφωσης, δίχως να κρίνει πραγματικά βάσει αυτών που άκουσε αν ο ομιλιτής άξιζε κάτι τέτοιο.

2ο Πείραμα

Το πείραμα που έκανε για πρώτη φορά ο ψυχολόγος Σόλομον Ας, το 1950, αποδεικνύει πόσο η κοινωνική πίεση μπορεί να διαστρεβλώσει τη σωστή κρίση.

Έπειτα ο ερευνητής φέρνει άλλα εφτά άτομα στον ίδιο χώρο — τους «συνενόχους» του, αλλά ο εθελοντής δεν το ξέρει. Οι νεοφερμένοι, ο ένας μετά τον άλλο, δίνουν λανθασμένη απάντηση δηλώνοντας ότι η εν λόγω γραμμή είναι πιο κοντή, ενώ είναι ολοφάνερα πιο μακριά από τη γραμμή αναφοράς. Ύστερα έρχεται η σειρά του εθελοντή να απαντήσει. Στο 30% των περιπτώσεων δίνει την ίδια λάθος απάντηση με τους προηγούμενους, από καθαρή κοινωνική πίεση.

Απάρνηση της λογικής και της οποιαδήποτε απόδειξης που έβλεπαν με τα ιδία τους τα μάτια. Υποσυνείδητη φοβία να μην πουν οι τρελοί τους λογικούς τρελούς.

3ο Πείραμα

ΠΕΙΡΑΜΑ ΗΧΟΣ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ

Ένα άτομο (εν άγνοιά του για το πείραμα) εισήλθε στην αίθουσα αναμονής ενός ιατρείου, γεμάτη από άλλους ασθενείς που περιμένουν τη σειρά τους. Αφού έκατσε, μετά από λίγο ακούστηκε ένας ήχος (μπιπ) στην αίθουσα αναμονής και αμέσως όλοι οι υπόλοιποι σηκώθηκαν και στη συνέχεια κάθισαν ξανά. Μετά από μόλις τρία μπιπ, το άτομο συμμορφώνεται και αρχίζει να κάνει αυτό που κάνουν οι υπόλοιποι, να στέκεται και στη συνέχεια να κάθεται, χωρίς απολύτως καμία ιδέα γιατί το κάνει.

Αφού η σειρά είχε έρθει για όλους και η αίθουσα αναμονής άδειασε, το άτομο που έμεινε μόνο του συνέχισε να σηκώνεται και να κάθεται κάθε φορά που άκουγε τον ήχο. Η συμμόρφωση συνεχίστηκε και με άλλα ανυποψίαστα άτομα που έμπαιναν στην αίθουσα, βλέποντας το πρώτο άτομο και επαναλαμβάνοντας αυτό που κάνει, χωρίς να γνωρίζουν το γιατί, ως υποσυνείδητο κοινωνικό κανόνα συμμόρφωσης.

Όταν ο άνθρωπος έχει φτάσει σε επίπεδα πτώσης τέτοιας που να μην έχει κριτική σκέψη, να μην έχει νόηση το μοναδικό στοιχειό που τον διαχωρίζει από τα ζώα, τότε αντιδρά κι αυτός με αυτοματισμούς. Έρμαιο του συναισθήματος σε ότι βλέπει και ότι ακούει.

Καμιά λογική, κάνεις δεν ρώτησε γιατί ; γιατί πρέπει να το εκτελεί αυτό; γιατί είναι κανόνας ; ποιος τον έβαλε; με ποιο σκοπό; Όλοι εκτελούσαν σαν ρομπότ..

Όλοι προσαρμόστηκαν……..

Το ότι εκατομμύρια άτομα υποστηρίζουν μια ανοησία δε σημαίνει ότι είναι αλήθεια. (ROLF DOBELLI)

Πηγαίνετε σε μια συναυλία. Στη γωνία του δρόμου πέφτετε πάνω σε μια ομάδα ατόμων που κοιτάζουν τον ουρανό. Χωρίς να σκεφτείτε, σηκώνετε το κεφάλι. Γιατί; Λόγω του φαινομένου που ονομάζουμε κοινωνική απόδειξη. Στη μέση του κονσέρτου, σ’ ένα κομμάτι που ο σολίστας εκτελεί με μπρίο, κάποιος μέσα στο κοινό αρχίζει να χειροκροτεί και, ένα δευτερόλεπτο αργότερα, όλη η αίθουσα κάνει το ίδιο. Το ίδιο κι εσείς. Γιατί; Πάλι η κοινωνική απόδειξη. Μετά τo κονσέρτο πηγαίνετε στο βεστιάριο για να πάρετε το παλτό σας. Παρατηρείτε ότι τα άτομα που στέκονται μπροστά σας στην ουρά αφήνουν νομίσματα σ’ ένα πιάτο, ενώ το βεστιάριο περιλαμβάνεται στην τιμή του εισιτηρίου. Τι κάνετε; Αφήνετε κι εσείς πουρμπουάρ. Λόγω της κοινωνικής απόδειξης (που αποκαλείται ενίοτε πνεύμα κοπαδιού, αγελαίο ένστικτο ή, γενικότερα,κομφορμισμός), συμπεριφέρομαι όπως οι άλλοι. Με άλλα λόγια, όσο περισσότερα άτομα επιδοκιμάζουν μια ιδέα, τόσο καλύτερη είναι αυτή η ιδέα- πράγμα, φυσικά, παράλογο.

Πίσω από τις κερδοσκοπικές φούσκες και τις κινήσεις χρηματιστηριακού πανικού κρύβεται η κοινωνική απόδειξη. Τη βλέπουμε επί τω έργω στον κόσμο της μόδας, στις τεχνικές μάνατζμεντ, στα χόμπι, στις δίαιτες, στις θρησκευτικές πεποιθήσεις κτλ. Η κοινωνική απόδειξη μπορεί να παραλύσει ολόκληρους πολιτισμούς- σκεφτείτε, παραδείγματος χάρη, τις ομαδικές αυτοκτονίες που οργανώνουν ορισμένες αιρέσεις.

Ο ερευνητής δείχνει γραμμές διαφορετικού μήκους σ’ έναν εθελοντή που πρέπει κάθε φορά να δηλώνει αν η γραμμή είναι μακρύτερη, κοντύτερη ή ίση με μια γραμμή αναφοράς. Όταν ο εθελοντής είναι μόνος του στον χώρο εκτιμά σωστά το μήκος των γραμμών που του δείχνουν- η άσκηση είναι πραγματικά εύκολη. Έπειτα ο ερευνητής φέρνει άλλα εφτά άτομα στον ίδιο χώρο — τους «συνενόχους» του, αλλά ο εθελοντής δεν το ξέρει. Οι νεοφερμένοι, ο ένας μετά τον άλλο, δίνουν λανθασμένη απάντηση δηλώνοντας ότι η εν λόγω γραμμή είναι πιο κοντή, ενώ είναι ολοφάνερα πιο μακριά από τη γραμμή αναφοράς. Ύστερα έρχεται η σειρά του εθελοντή να απαντήσει. Στο 30% των περιπτώσεων δίνει την ίδια λάθος απάντηση με τους προηγούμενους, από καθαρή κοινωνική πίεση.

Γιατί; Διότι αυτή η συμπεριφορά αποδείχτηκε αποτελεσματική στρατηγική επιβίωσης κατά την εξέλιξη. Ας υποθέσουμε ότι ζείτε 50.000 χρόνια πριν και ότι περπατάτε στη σαβάνα με τους κυνηγούς συντρόφους σας και, ξαφνικά, εκείνοι το βάζουν στα πόδια. Τι κάνετε; Στέκεστε ακίνητος ξύνοντας το πιγούνι και αναρωτιέστε αν αυτό που βλέπετε είναι πράγματι λιοντάρι ή κάποιο ακίνδυνο ζώο που μοιάζει με λιοντάρι; Όχι βέβαια! Εξαφανίζεστε κι εσείς γρήγορα. Μπορείτε να σκεφτείτε αργότερα, όταν θα είστε ασφαλής. Εκείνος που συμπεριφέρθηκε διαφορετικά στη σαβάνα του Σερενγκέτι δεν επέζησε για να μεταβιβάσει τα γονίδιά του στους απογόνους του. Αυτός ο τύπος συμπεριφοράς είναι τόσο ριζωμένος μέσα μας, που εξακολουθούμε να τον χρησιμοποιούμε, ενώ δε μας προσφέρει πια κανένα πλεονέκτημα επιβίωσης. Το μόνο παράδειγμα που μπορώ να σκεφτώ όπου η κοινωνική απόδειξη είναι χρήσιμη είναι να έχετε εισιτήρια για ένα ποδοσφαιρικό ματς σε μια ξένη πόλη και να μην ξέρετε πού βρίσκεται το στάδιο – στην περίπτωση αυτή είναι μάλλον λογικό να ακολουθήσετε τα άτομα που μοιάζουν με φιλάθλους.

Οι κωμωδίες καταστάσεων και τα τοκ σόου χρησιμοποιούν την κοινωνική απόδειξη μεταδίδοντας σε καίριες στιγμές ηχογραφημένα γέλια για να προκαλέσουν το γέλιο των τηλεθεατών. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά παραδείγματα κοινωνικής απόδειξης είναι χωρίς αμφιβολία ο λόγος του Γιόζεφ Γκέμπελς στις 18 Φεβρουάριου του 1943 με τίτλο «Θέλετε τον ολοκληρωτικό πόλεμο;». (Στο YouTube υπάρχει βίντεο αυτής της ομιλίας.) Αν είχε θέσει την ερώτηση σε κάθε άτομο ξεχωριστά και ανωνύμως, κανένα δε θα είχε απαντήσει καταφατικά στη θεοπάλαβη πρότασή του.

Η διαφήμιση εκμεταλλεύεται συστηματικά την αδυναμία μας να υποκύπτουμε στην πίεση της κοινωνικής απόδειξης. Είναι μάλιστα πιο αποτελεσματική όταν υπάρχει πληθώρα προϊόντων τα χαρακτηριστικά των οποίων δεν έχουν ευδιάκριτες διαφορές μεταξύ τους (για παράδειγμα, όταν πρέπει να διαλέξετε ανάμεσα σε διάφορες μάρκες αυτοκινήτων, απορρυπαντικών, καλλυντικών που, τελικά είναι ισάξια) και όπου εμφανίζονται άνθρωποι “όπως εσείς κι εγώ”. Γι’ αυτό δε θα δείτε ποτέ στην τηλεόραση μια Αφρικανή νοικοκυρά να επαινεί ένα προϊόν καθαρισμού.

Να είστε δύσπιστοι όταν μια επιχείρηση διατείνεται ότι το προϊόν της είναι “πρώτο σε πωλήσεις” . Παράλογο επιχείρημα, διότι δε σημαίνει ότι είναι καλύτερο μόνο και μόνο επειδή πουλιέται πολύ. Όπως έλεγε ο συγγραφέας Σόμερσετ Μομ, το ότι πενήντα εκατομμύρια άτομα υποστηρίζουν μια ανοησία αυτό δε σημαίνει ότι είναι αλήθεια.